Soạn bài Khuôn đúc đồng Cổ Loa: “Nỏ thần” không chỉ là truyền thuyết
* Trước khi đọc:
Câu hỏi (trang 87 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Bạn đã biết gì về truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy? Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết ấy gợi cho bạn suy nghĩ gì?
Trả lời:
– Truyền thuyết về An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy là một câu chuyện lịch sử đặc biệt của dân tộc Việt Nam. Nó kể về cuộc chiến giữa An Dương Vương và Triệu Đà, người đã xâm lược đất nước. Trong truyền thuyết, An Dương Vương được miêu tả là một vị vua thông minh và tài ba, đã xây dựng thành Cổ Loa để bảo vệ đất nước. Mị Châu và Trọng Thủy là hai nhân vật quan trọng trong câu chuyện, với vai trò đóng góp vào sự phát triển và kết thúc của truyền thuyết này. Truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy đã trở thành một phần không thể thiếu trong lịch sử và văn hóa của dân tộc Việt Nam.
– Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết chính là thứ vũ khí mạnh mẽ nhất giúp đánh tan quân giặc và giữ vững chủ quyền đất nước. gợi cho ta nhiều cảm xúc về một cuộc kháng chiến oanh liệt, oai phong của dân tộc ngàn đời để giữ vững cơ đồ cha ông gây dựng và để lại. Nhưng đồng thời nó cũng nhắc nhở con người phải luôn thật tỉnh táo, sáng suốt, có ý thức trách nhiệm, bảo vệ quốc gia dân tộc.
* Đọc văn bản:
1. Dự đoán: Dựa trên nhan đề, bạn dự đoán văn bản sẽ trình bày nội dung gì?
Em dự đoán được văn bản sẽ đề cập đến khuôn đúc đồng, chiếc nỏ thần, An Dương Vương, Mị Châu, Trọng Thủy.
2. Theo dõi: Bạn hiểu từ “độc bản” trong đoạn văn này như thế nào?
Từ “độc bản”: tồn tại một bản duy nhất
3. Theo dõi: Xác định dữ liệu và ý kiến/ quan điểm của người viết trong đoạn văn: “Trong số mười mang khuôn…như khuôn đúc, trống đồng”.
– Dữ liệu: Trong số mười mang khuôn đúc mũi tên đồng ba cạnh, có hai mang khuôn mặt ngoài được mài nhẵn và khắc chìm chữ Hán.
– Ý kiến, quan điểm của người viết trong đoạn văn: Điều này cho thấy nhà nước Âu Lạc, thời kì An Dương Vương dùng chữ Hán để khắc trên các hiện vật quan trọng như khuôn đúc, trống đồng.
4. Suy luận: Người viết trình bày thông tin này với mục đích gì?
Mục đích: nêu cao giá trị của bộ sưu tập khuôn khắc chữ Hán khai quật được và bản dập chữ Hán.
* Sau khi đọc:
Nội dung chính: Những dấu tích lịch sử về khu lò đúc đồng, đúc mũi tên, nỏ bắn ở khu di tích Cổ Loa
Câu 1 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định các thông tin chính của văn bản. Văn bản đã sử dụng (những) kiểu bố cục nào để trình bày thông tin?
Trả lời:
– Các thông tin chính:
+ Dấu tích khu lò đúc đồng, những mũi tên bằng đá ở di tích Cổ Loa.
+ Chứng minh việc sáng chế ra loại nỏ bắn cùng lúc nhiều mũi tên là có thật.
+ Những bảo vật còn được lưu giữ ở khu Di tích Cổ Loa.
+ Các dữ liệu và ý kiến được người viết trình bày.
– Văn bản được trình bày theo trật tự logic: 3 phần
+ Phần 1: Giới thiệu mục đích
+ Phần 2: Trình bày chi tiết những bằng chứng, vật dụng chế tạo nỏ bắn.
+ Phần 3: Kết luận
Câu 2 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Trong các thông tin chính của văn bản, người viết chọn (những) thông tin nào để trình bày chi tiết? Từ đó, nhận xét về cách chọn lọc thông tin của văn bản.
Trả lời:
– Người viết trình bày, đưa ra những thông tin về các món bảo vật cùng với những vật dụng được dùng để chế tạo nỏ trình bày một cách chi tiết.
– Tác dụng: giúp người đọc dễ hiểu, dễ hình dung và đưa đến một kết luận phù hợp, đúng đắn nhất. Tạo mạch liên kết cho toàn bộ văn bản.
Câu 3 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Xác định loại dữ liệu được sử dụng trong phần văn bản: “Ông Hoàng Công Huy – lãnh đạo Ban Quản lí Khu di tích Cổ Loa … Bảo vật quốc gia theo Quyết định số 2283/QĐ-TTg”. Loại dữ liệu ấy giữ vai trò gì trong việc thể hiện thông tin chính của văn bản?
Trả lời:
– Loại dữ liệu sử dụng trong văn bản là dữ liệu sơ cấp.
– Việc sử dụng dữ liệu này nhằm thể hiện một cách chân thực, tạo sự tin cậy cho văn bản, thuyết phục người đọc, người nghe.
Câu 4 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Hãy đánh giá về tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin được trình bày trong văn bản.
Trả lời:
Tính mới mẻ, cập nhật, độ tin cậy của dữ liệu, thông tin được trình bày trong văn bản:
– Được trích từ nhà xuất bản có uy tín: báo Dân trí
– Được lấy ý kiến bởi chuyên gia trong lĩnh vực đó: ông Hoàng Công Huy – lãnh đạo Ban Quản lí Khu di tích Cổ Loa.
– Có tính minh bạch, dữ liệu được thu thập và phân tích hợp lí, có thể kiểm chứng được.
– Thời gian gần, ngày 08/03/2023.
Câu 5 (trang 91 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): So sánh hiệu quả biểu đạt của văn bản trong hai trường hợp: có sử dụng hình minh họa (Hình 3) và không sử dụng hình ảnh.
Trả lời:
– Sử dụng hình ảnh minh họa: giúp người đọc dễ hình dung, dễ nhận xét, đánh giá độ đáng tin cậy của văn bản.
– Không sử dụng hình ảnh minh họa: diễn tả bằng ngôn ngữ dễ hiểu, cách biểu đạt sát nghĩa, miêu tả chi tiết.
Câu 6 (trang 92 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Qua văn bản, người viết đã thể hiện thái độ như thế nào đối với văn hóa dân tộc? Thái độ ấy gợi cho bạn (những) suy nghĩ gì?
Trả lời:
– Thái độ của người viết: thái độ trân trọng, tự hào đối với văn hóa dân tộc.
– Từ thái độ ấy gợi cho chúng ta hiểu sâu sắc hơn về những giá trị, gìn giữ, bảo tồn và phát huy những nét đẹp truyền thống văn hóa của dân tộc ta.
Câu 7 (trang 92 sgk Ngữ văn 12 Tập 2): Tìm đọc truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy. Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) trình bày suy nghĩ của bạn về hình ảnh nỏ thần được thể hiện trong truyền thuyết trên và trong thực tế lịch sử.
Trả lời:
Hình ảnh nỏ thần trong truyền thuyết An Dương Vương và Mị Châu – Trọng Thủy mang đến cho tôi nhiều ấn tượng. Nỏ thần không chỉ là một công cụ chiến đấu, mà còn là biểu tượng của sự thông minh và sự sáng tạo. Trong truyền thuyết, An Dương Vương đã sử dụng nỏ thần để xây dựng thành Cổ Loa, một công trình kiến trúc vĩ đại, thể hiện khả năng kỹ thuật và tư duy sáng tạo của người Việt Nam. Trên thực tế lịch sử, hình ảnh nỏ thần cũng được sử dụng trong các cuộc chiến tranh để bảo vệ đất nước và tự do của dân tộc. Nó trở thành biểu tượng của lòng yêu nước và sự kiên cường của người Việt Nam trong cuộc sống hàng ngày.
Xem thêm các bài soạn văn lớp 12 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:
Tri thức ngữ văn trang 85
Khuôn đúc đồng Cổ Loa: “Nỏ thần” không chỉ là truyền thuyết
Sự ô nhiễm nguồn nước trên bề mặt trái đất và hậu quả
Đợi mưa trên đảo Sinh Tồn
Thực hành tiếng Việt trang 99
Dòng Mê Kông “giận dữ”